Şanzıman Yağı Nedir? Ne Zaman Değişir?
Şanzıman yağı, araçlarda vites geçişlerini ve güç aktarımını sağlayan şanzıman içerisinde sürtünmeye en aza indirerek, dişlilerin ve rulmanların kolay çalışmasını sağlayan ve aynı zamanda bu ekipmanları koruyan madeni sıvıya verilen isimdir. Şanzıman motordan aldığı görevi, diferansiyele iletmek görevini ve vites geçişlerini üstlenen dişli kutusudur.
Şanzıman ağır şartlarda çalışır ve birçok dişli grubu ve rulmanlar içerir. Bu nedenle şanzıman yağının belirli periyotlarla değiştirilmesi, araç güvenliği ve araç performansı açısından hayati önem taşır. Şanzıman yağı araçlarda diğer sıvılar gibi belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve değişiminin sağlanması gerekir. Şanzıman yağının değişim zamanı, aracın çalışma koşulları, aracın özelliklerine ve kullanılan yağın markasına göre değişiklik gösterebilir.
Şanzıman Yağı Nedir?
Şanzıman yağı şanzıman dişli kutusu içerisinde bulunan dişli gruplarının, rulmanların ve diğer şanzıman aksamlarının sürtünmesine en aza indirmek, sürtünmeden doğabilecek ısınmayı azaltmak, motordan alınan kinetik enerjiyi şanzıman aracılığı ile diferansiyele sağlıklı bir şekilde iletme görevi üstlenir. Şanzıman birçok dişli, rulman, keçe gibi ekipmanların yer aldığı dişli kutusudur. Görevi gereği sürekli ağır yüke maruz kalır. Bu nedenle şanzıman yağı, şanzıman için ve araç performansı için büyük öneme sahiptir. Araç cinsine ve modeline göre farklı özelliklerde şanzıman yağları bulunmakta olup, marka olarak da değişik ürün yelpazesine sahiptir.
Şanzıman Yağı Ne Zaman Değişir?
Şanzıman yağının değişim zamanı, aracın cinsi modeli, kullanılan ürünün kalitesi, kullanım koşullarına göre değişiklik gösterebilir. Bu konuda araçların önerilen yağ değişim zamanına ve önerilen şanzıman yağının kullanılmasına özen gösterilmelidir.
Şanzıman yağı aksi önerilmedikçe normal şartlarda 60 bin kilometrede değiştirilmelidir. Ağır koşullarda çalışan araçların şanzıman yağları sızıntı ve yağ kontrollerinde kontrol edilerek kaydırıcı özelliğini kaybetmesi durumunda da, teknik ekip önerilerine göre değiştirilebilir.
Manuel Şanzıman Yağı Ne Zaman Değişir?
Manuel şanzıman yağı değişimi aksi önerilmedikçe 60 bin, 120 bin, 180 bin gibi periyotlarla değiştirilmesi aracın performansına katkı sağlar. Manuel şanzımanlar, aksi önerilmedikçe 90 numara olarak tabir edilen şanzıman yağları kullanırlar. Bu yağlar dişliler ve diğer şanzıman ekipmanlarının sürtünmesini en aza indirerek, araca hareket kabiliyeti sağlar. Manuel şanzımanlar aşırı soğuk, aşırı sıcak iklimlerde kullanıldığında değişim periyot süreleri düşürülebilir. Şanzımanda gerçekleştirilecek dişli değişimleri esnasında şanzıman yağının mutlaka değiştirilmesi dişliler arasında ki adaptasyonu kolaylaştırır. Şanzıman yağının özelliğini kaybetmesi vites geçişlerini, motor ısısının yükselmesine, aracın fazla yakmasına neden olur.
Otomatik Şanzıman Yağı Ne Zaman Değişir?
Otomatik vites olarak tabir edilen otomatik şanzıman, üst segment araçlarda araçların hareket kabiliyetine katkı sağlar. Otomatik şanzımanlar vites değişimin ve debriyaj pedalının görevini de üstlenerek, aracın performansına göre bu görevleri kendiliğinden üstlenir. Bu sayede sürücüler için konforlu sürüş keyfi yaşatır. Otomatik şanzıman yağı, manuel şanzıman yağlarından farklı özellikler taşır. Şanzımanın özelliğine göre farklı özellikte otomatik şanzıman yağı kullanılır.
Manuel şanzıman yağına oranla daha ince yapıda olan otomatik şanzıman yağları, aracın özelliğine ve kullanım koşullarına göre belirli periyotlarda değiştirilmesi gerekir. Aksi durumda araç yeterli performansı sağlayamaz. Otomatik şanzıman yağları üretici tarafından aksine bir durum önerilmedikçe 50 bin veya 60 bin kilometre aralığında değiştirilmesi gerekir. Ayrıca sıvı kontrolleri yapılırken, otomatik şanzıman yağı mutlaka kontrol edilmesi gerekir.
Şanzıman Yağı Değişmezse Ne Olur?
Araçların en önemli ekipmanları arasında yer alan şanzımanın uzun yıllar görev yapabilmesi için, yağının belirli periyotlarda ve üreticinin önerileri doğrultusunda mutlaka değiştirilmesi gerekir. Şanzıman yağı değişmediğinde;
- Aracın performansı düşer,
- Araç daha fazla yakıt tüketir,
- Vites geçişleri zorlaşır veya görevini yerine getiremez,
- Aracın hareketi sırasında sürtünmeye bağlı olarak gürültü ortaya çıkar,
- Araç şanzımanda ısınma meydana gelir, buna bağlı olarak motor ısısı da yükselir.
Gibi aracın performansını etkileyen olumsuzluklar ortaya çıkar. Bunu engellemek için şanzıman yağının belirli periyotlarla değiştirilmesi ve sıvı kaçak kontrollerinin yaptırılması gerekir.
Şanzıman Yağının Bittiği Nasıl Anlaşılır?
Şanzıman yağının aşırı ısınmaya maruz kalması veya şanzımanda meydana gelen yağ kaçaklarından dolayı şanzıman yağı bitebilir. Şanzıman yağ kaçağı genellikle boğaz keçelerinin bozulmasından kaynaklı olarak eksilir veya biter. Şanzıman yağı kaçak oluşturmasa bile zamanla eksilme gösterecektir. Bu gibi durumlarda modern araçlarda ikaz lambaları sürücüyü uyarır. Klasik araçlarda aşırı gürültü, vites geçişlerinde zorlanma, motorun aşırı ısınması ve araçta performans düşüklüğü şanzıman yağının eksildiğinin veya bittiğinin işaretidir. Bu gibi durumlarda mutlaka araç için önerilen şanzıman yağı kullanılarak, tamamlanması veya değiştirilmesi önerilir.
Şanzıman Yağı Nasıl Kontrol Edilir?
Manuel şanzımanlarda, şanzımanın yan tarafından bulunan şanzıman tapası uygun alyan anahtar ile açıldığında, yağı seviyesi tapa yuvasına denk gelmelidir. Eksiğin tamamlanması için tapa seviyesine kadar dolum yapılır. Fazla yağ konulması keçelerin patlamasına neden olacağı için önerilmez. Otomatik şanzımanlarda genellikle şanzıman yan tarafından motor yağ göstergesinde olduğu gibi gösterge çubuğu yer alır. Burada maksimum ve minimum çizgileri şanzıman yağı için önerilen seviyedir. Eksilme görüldüğünde, varsa yağ kaçakları önlenerek, yağ tamamlanmalı veya değiştirilmelidir.
